Đồng chí Lê Quang Đạo (tên khai sinh là Nguyễn Đức Nguyện), sinh ngày 8-8-1921, trong một gia đình có truyền thống yêu nước tại xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh (nay là phường Đình Bảng, thành phố Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh). Sinh ra và lớn lên tại vùng đất giàu truyền thống văn hiến và cách mạng, đồng chí sớm giác ngộ và được kết nạp vào Đảng từ năm 19 tuổi. Truyền thống quê hương, gia đình đã hun đúc, nuôi dưỡng tinh thần yêu nước, là động lực, điểm tựa để đồng chí Lê Quang Đạo phấn đấu, cống hiến trọn đời cho sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng và dân tộc.

Chân dung đồng chí Lê Quang Đạo

Ngay từ khi còn trẻ, đồng chí đã thể hiện là một người cộng sản kiên trung. Ở tuổi 20, được Đảng, Nhà nước, Bác Hồ và nhân dân tin tưởng, đồng chí đã được giao trọng trách là Bí thư Ban cán sự Đảng Bộ tỉnh Bắc Ninh, sau đó là tỉnh Phúc Yên; Xứ ủy viên rồi Thường vụ Xứ ủy Bắc Kỳ. Sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, đồng chí được Đảng tin tưởng giao cho các trọng trách: Bí thư Thành ủy Hải Phòng, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Phó Bí thư Khu ủy Khu XI, Bí thư Liên Tỉnh ủy Hà Nội- Hà Đông, Ủy viên Thường vụ Liên khu ủy Khu III, Phó trưởng Ban Tuyên huấn Trung ương.

   Từ năm 1950 đến năm 1976, đồng chí được Đảng điều động vào quân đội. Suốt những năm trong quân ngũ, Lê Quang Đạo đã đem hết tài năng và sức lực, tâm hồn, trí tuệ xây dựng và chỉ đạo ngành tuyên huấn quân đội. Đồng chí là một nhà hoạt động tư tưởng và văn hóa xuất sắc của quân đội và của Đảng. Đồng chí Lê Quang Đạo là một con người tiêu biểu cho phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ”, là một nhà lãnh đạo, chỉ huy ưu tú của quân đội, một vị tướng hội đủ những đức tính: trí, dũng, nhân, tín, liêm, trung như Bác Hồ đã dạy. Cống hiến của đồng chí trong quân đội rất lớn cả về hai mặt xây dựng và chiến đấu. Đồng chí coi trọng xây dựng quân đội về chính trị và tư tưởng, trực tiếp chỉ đạo công tác Đảng, công tác chính trị trong chiến dịch, chiến đấu. Đồng chí được Quân ủy Trung ương giao nhiều trọng trách trong các chiến dịch lớn: Phụ trách công tác tuyên huấn trong chiến dịch Biên giới (1950); Phó Chủ nhiệm Chính trị trong chiến dịch Điện Biên Phủ; Quyền Chính ủy Đại đoàn 308 trong cuộc tiến quân sang Thượng Lào; Phó trưởng đoàn Quân đội nhân dân Việt Nam trong Ủy ban Liên hiệp đình chiến Việt- Pháp. Kháng chiến chống Mỹ, đồng chí thường có mặt ở những chiến trường nóng bỏng, đã từng làm Bí thư Đảng ủy, Chính ủy chiến dịch Khe Xanh (1968); chiến dịch phản công quy mô lớn đường 9 - Nam Lào (1971); chiến dịch Trị - Thiên, giải phóng Quảng Trị (1972).

Chân dung Trung tướng Lê Quang Đạo

Trong giai đoạn 20 năm cuối của cuộc đời, với một độ chín và bề dày kinh nghiệm, đồng chí Lê Quang Đạo đã phát huy cao độ tài năng và phẩm chất cách mạng, góp phần xứng đáng vào sự nghiệp đổi mới do Đảng ta lãnh đạo.

   Trên cương vị Chủ tịch Quốc hội, đồng chí đã cùng với Quốc hội đẩy mạnh công tác lập hiến, lập pháp, thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng, đáp ứng yêu cầu quản lý đất nước bằng pháp luật. Quốc hội khóa VIII do đồng chí Lê Quang Đạo làm Chủ tịch đã thông qua Hiến pháp năm 1992 và nhiều bộ luật, pháp lệnh, quyết định nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước; thực hiện quyết định giám sát tối cao của Quốc hội đối với hoạt động của Nhà nước, thực hiện đường lối Nhà nước của dân, do dân, vì dân; tất cả quyền lực thuộc về nhân dân theo tư tưởng Hồ Chí Minh.

Chủ tịch Quốc hội Lê Quang Đạo phát biểu khai mạc Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa VIII (27/7/1991)

Trên cương vị Bí thư Đảng đoàn, tham gia Đoàn Chủ tịch, rồi Chủ tịch Đoàn chủ tịch Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (tháng 8- 1994), suốt 17 năm liên tục tham gia công tác Mặt trận, đồng chí Lê Quang Đạo đã có những đóng góp to lớn đối với sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của nhân dân, nâng cao vai trò của Mặt trận trong sự nghiệp đổi mới, góp phần thực hiện dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Đặc biệt, với trọng trách được phân công, đồng chí đã có những đóng góp quan trọng trong việc giúp Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng xây dựng Chỉ thị số 17, ngày 18-4-1983 của Ban Bí thư Trung ương Đảng “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong giai đoạn mới”; Nghị quyết 07, ngày 17-11-1993 của Bộ Chính trị “ Về đại đoàn kết dân tộc, tăng cường Mặt trận dân tộc thống nhất trong tình hình mới”; chủ trì việc soạn thảo “Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam”, được Quốc hội khóa X thông qua năm 1999.

Năm 1999, ba tháng trước khi mất, trong lá thư cuối cùng ngày 3 tháng 4 gửi Bộ Chính trị, đồng chí đã nói rõ quan điểm về vị trí, vai trò, trách nhiệm của Mặt trận: “Mặt trận phải góp phần cùng nhân dân và nhà nước làm nhiệm vụ giám sát sao cho có hiệu lực và hiệu quả nhất”. Ở trong bệnh viện, dù bệnh tình không thuyên giảm, đồng chí vẫn cố gắng tận lực, bổ sung báo cáo chuẩn bị cho Đại hội V (tháng 8-1999) của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. 

Cố Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã viết về Lê Quang Đạo: “Con người Lê Quang Đạo là con người trung thực, có tính nguyên tắc cao với tấm lòng nhân hậu, thương yêu đồng chí. Anh làm việc hăng say, có hiệu quả và làm việc đến hơi thở cuối cùng…”. Đồng chí Lê Quang Đạo đã để lại một tấm gương sáng về tinh thần tận tâm, tận lực cho các thế hệ học tập, noi theo./.

                                                                               Nguyễn Đức Sâm

Tỉnh uỷ viên, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy